Workshop 7 november 2015
Tijdens de eerste workshop van het seizoen waren 10 ensembles met in totaal 25 spelers (8 pianisten, 1 vibrafoon, 8 blazers, 5 strijkers en 3 zangers) hard aan het werk puntjes op de i te zetten, een nieuwe interpretatie toe te passen of in een nieuwe samenstelling te musiceren.
Opvallend was het aantal individuele aanmeldingen; de laatste jaren meldden zich met name vaste ensembles aan, deze keer meldden zich 7 individuele spelers aan, waardoor we 2 ‘adhoc’ ensembles, een kwintet en een duo konden vormen.
De 8 vaste ensembles werkten aan eigen repertoire, voor de 2 ‘adhoc’-ensembles hadden de 2 organisatoren van die dag muziek uitgekozen. Helaas kon één deelnemer van het kwintet niet meedoen. Dat was wel jammer; het kwintet werd daardoor een kwartet met dus een andere muziekkeuze.
De docenten Janneke Spruijt, Miranda Rademaker, Ineke Drabbe, Thea Rosmulder en Annemieke de Koning begeleidden de ensembles weer met veel enthousiasme. Onze complimenten daarvoor. “Het is elke keer weer een feest om de ensembles les te geven” geven de docenten aan. De docenten die gevraagd worden voor de workshop maar verhinderd zijn vinden dit altijd erg jammer.
De sessies verliepen goed; ondanks het drukke schema werd de tijd goed in de gaten gehouden zodat iedereen naar de lezing kon luisteren.
Het was immers weer een speciale workshop. Deze keer met een lezing door twee bestuursleden: Froukje Joosten en Renate van der Hoeven. De titel die zij bedacht hadden was: “Gebruik je hersens”. Een veelzeggende titel.
“Instuderen van muziek is nieuw gedrag leren” vertelde Froukje Joosten. Gebaseerd op het boek “Breinsleutels” liet zij zien welke hersenfuncties bij het leren een rol spelen en hoe je de wijze waarop je je hersenen gebruikt kunt beïnvloeden. Bij het leren zijn met name de hogere hersenfuncties, de zogenaamde executieve functies, van belang. Daarbij is met name het gebied achter ons voorhoofd actief. Wanneer we bedreiging of stress ervaren zijn echter ook diepergelegen hersengebieden actief die emoties reguleren. Deze vaak automatische reacties verminderen het bewuste denken. Naarmate we de executieve functies beter en bewuster getraind hebben krijgen we meer controle. De toehoorders kregen eigenlijk een gebruiksaanwijzing van de hersenen die inzichtelijk maakt waarom sommige manieren van studeren wel of niet effectief zijn. Renate van der Hoeven benaderde het onderwerp vanuit het thema ‘aandacht’. Met behulp van het model ‘De cirkels van aandacht’ van Wieke Karsten werd zichtbaar wat met aandacht tijdens het spelen kan gebeuren en wat het effect van nuttige en minder nuttige gedachten is. Het model vergelijkt aandacht met een spotlight, hoe geconcentreerder het schijnt, hoe feller je licht en effectiever je aandacht. In cirkel 1, de binnencirkel, ben je geconcentreerd met je taak bezig, naarmate je meer in de buitencirkels terecht komt ben je meer bezig met afleiding, de omstandigheden, de gevolgen van je spel of zelfs de zinvraag “wat doe ik hier!”. Je bent dan steeds meer aan het oordelen, negatieve emoties krijgen meer ruimte en de executieve functies verminderen. Dit komt niet ten goede aan het spelplezier, het gevoel van controle en de kwaliteit van je spel. Dit hoeft echter niet zo te zijn, door de ‘gebruiksaanwijzing’ te benutten en bewust te zijn van onze aandacht kunnen we een beter gebruik maken van onze hersens. Aan het einde van de lezing werden de verkregen inzichten samengevat met ingrediënten voor een effectieve studiesessie.
De lezing leidde tot veel enthousiaste reacties en kwam regelmatig ter sprake tijdens de theepauze, bij de borrel en zelfs tijdens de presentatie waarbij een ensemble expliciet verkondigde “ wij nemen nu plaats in cirkel 1”.
Zoals altijd was de presentatie weer fijn om te zien en te horen. Bij de eindpresentatie speelden 8 van de 10 ensembles. Zij lieten ons genieten van een gevarieerd programma waarbij traditionele Schotse liederen maar ook Glinka en Prokofieff e.a. aan bod kwamen. De spelers hielden zich goed aan de tijd zodat we voldoende gelegenheid hadden om elkaar te spreken onder het genot van een hapje en drankje.
Renate van der Hoeven en Gerda van der Veen